Khó khăn và triển vọng phát triển hệ sinh thái Ethereum

Gần đây, Ethereum (ETH) lại trở thành tâm điểm của cộng đồng tiền điện tử. Cuộc thảo luận này xuất phát từ hai yếu tố chính: một là cuộc đối thoại giữa Vitalik và ETHPanda đã gây ra nhiều tranh luận, hai là so với Solana, giá ETH so với Bitcoin liên tục giảm đã khiến nhiều người lo lắng. Về vấn đề này, tôi có một số ý kiến muốn chia sẻ với mọi người.

Tóm lại, tôi nghĩ rằng triển vọng phát triển lâu dài của Ethereum vẫn lạc quan. Hiện tại, trên thị trường thiếu đối thủ có thể cạnh tranh trực tiếp với nó, vì giá trị cốt lõi của Ethereum - "môi trường thực thi phi tập trung" - trong đó "phi tập trung" là yếu tố then chốt. Nền tảng cơ bản này vẫn chưa thay đổi. Tuy nhiên, hiện tại, sự phát triển của hệ sinh thái Ethereum đang đối mặt với hai nguyên nhân chính.

Đầu tiên, lĩnh vực Restaking đã gây ra sự phân tán tài nguyên đối với tuyến công nghệ chính Layer2, ảnh hưởng đến phân bổ tài nguyên trong hệ sinh thái Ethereum. Do cơ chế cốt lõi của Restaking không thể tạo ra nhu cầu gia tăng cho ETH, dẫn đến việc các ứng dụng khó có được đủ tài nguyên phát triển và sự chú ý của người dùng, việc quảng bá và giáo dục người dùng rơi vào tình trạng đình trệ.

Thứ hai, các nhà lãnh đạo tư tưởng trong hệ sinh thái Ethereum đang hình thành một tầng lớp lợi ích tương đối khép kín, cản trở tính thanh khoản của hệ sinh thái. Điều này dẫn đến việc hệ sinh thái phát triển thiếu đủ động lực, động lực đổi mới không đủ.

Ảnh hưởng của Restaking đến tài nguyên sinh thái Ethereum

Lộ trình phát triển chính thức của Ethereum luôn là xây dựng một môi trường thực thi hoàn toàn phi tập trung thông qua công nghệ phân mảnh (Sharding), đơn giản mà nói, đó là một nền tảng đám mây phân tán không bị kiểm soát bởi bất kỳ bên nào. Các ứng dụng có thể nhận được tài nguyên tính toán và lưu trữ thông qua hình thức đấu giá, tất cả tài nguyên hoàn toàn do quan hệ cung cầu của thị trường điều chỉnh.

Xem xét độ phức tạp kỹ thuật, cộng đồng Ethereum cuối cùng đã chọn giải pháp Rollup-Layer2 làm hướng phát triển chính. Trong giải pháp này, các ứng dụng có thể chọn xây dựng trên Layer2 độc lập, trong khi mạng chính Ethereum trở thành hạ tầng cho tất cả các chuỗi ứng dụng, ngoài việc cung cấp tính cuối cùng cho dữ liệu của chuỗi ứng dụng, nó còn có thể đóng vai trò là trung gian thông tin.

Tuy nhiên, từ cuối năm ngoái, lĩnh vực Restaking bắt đầu trở nên sôi động, với EigenLayer là đại diện, đã gây ra một số tác động đến Layer2. Restaking trực tiếp tái sử dụng ETH tham gia vào việc staking PoS và cung cấp chức năng thực thi ra bên ngoài, được gọi là AVS (Dịch vụ xác thực trừu tượng). Thực tế đây là một cuộc cạnh tranh tài nguyên đối với Layer2, dẫn đến việc ETH mất đi một phần khả năng thu hút giá trị.

Restaking cung cấp một "giải pháp đồng thuận thay thế" cho các ứng dụng mà không cần phải trả phí ETH trên chuỗi chính. Lấy lớp khả năng sẵn có dữ liệu (DA) làm ví dụ, các chuỗi ứng dụng trước đây cần phải gọi hợp đồng trên chuỗi chính để đảm bảo tính cuối cùng của dữ liệu, từ đó tạo ra nhu cầu cho ETH. Trong khi đó, Restaking cung cấp một lựa chọn mới, cho phép sử dụng bất kỳ tài sản nào để thanh toán phí mua đồng thuận. Điều này biến thị trường DA vốn do Ethereum độc quyền thành một thị trường cạnh tranh, ảnh hưởng đến quyền định giá và lợi nhuận của Ethereum.

Điều quan trọng hơn là Restaking đã phân tán các nguồn lực quý giá được sử dụng cho việc quảng bá ứng dụng và giáo dục thị trường. Những nguồn lực này đã được投入 vào việc xây dựng lại cơ sở hạ tầng, thay vì thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái ứng dụng. Việc thiếu đủ ứng dụng hoạt động trực tiếp dẫn đến sự ảm đạm của toàn bộ hệ thống thu hút giá trị.

Nguyên nhân cơ bản gây ra vấn đề này có thể liên quan đến đặc điểm của tổ chức phi tập trung. Trong tổ chức phân phối và phi tập trung, các bên có thể phát triển và cạnh tranh tài nguyên theo ý muốn của mình. Điều này có thể có lợi cho việc thu hút giá trị và đổi mới trong thị trường tăng giá, nhưng trong cuộc chơi tài nguyên trong thị trường giảm giá, việc thiếu điều phối tài nguyên thống nhất có thể dẫn đến sự sai lệch trong lộ trình phát triển. Ngược lại, những tổ chức có cấu trúc tập trung như Solana có thể nhanh chóng nắm bắt các xu hướng và đưa ra các biện pháp tương ứng.

Vấn đề cố định tầng lớp trong hệ sinh thái Ethereum

Trong hệ sinh thái Ethereum thiếu những người có tầm ảnh hưởng tích cực như các dự án Solana, AVAX. Mặc dù những người lãnh đạo này đôi khi được coi là lực lượng thúc đẩy FOMO, nhưng không thể phủ nhận vai trò quan trọng của họ trong sự gắn kết của cộng đồng và sự tự tin của các đội ngũ khởi nghiệp.

Trong hệ sinh thái Ethereum, ngoài Vitalik, rất khó để nghĩ đến những lãnh đạo có ảnh hưởng khác. Hiện tượng này một phần bắt nguồn từ sự chia rẽ của đội ngũ sáng lập ban đầu, nhưng cũng liên quan đến sự cố định của các tầng lớp bên trong hệ sinh thái. Nhiều lợi ích từ sự phát triển của hệ sinh thái đã bị các nhà đầu tư sớm chiếm đoạt. Xét đến quy mô huy động vốn ban đầu của Ethereum và giá trị hiện tại của hệ sinh thái, nhiều nhà đầu tư sớm đã tích lũy được khối tài sản khổng lồ.

Do đó, những người tham gia sớm này bắt đầu có xu hướng áp dụng các chiến lược bảo thủ. So với việc mở rộng, duy trì tình trạng hiện tại trở nên hấp dẫn hơn. Để tránh rủi ro, họ trở nên cẩn trọng hơn khi thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái. Ví dụ, những người tham gia sớm chỉ cần đảm bảo vị thế của các dự án hiện có như AAVE, và cho vay số lượng ETH lớn mà họ nắm giữ cho những người dùng có nhu cầu sử dụng đòn bẩy để kiếm lợi nhuận ổn định, thì không cần phải tích cực thúc đẩy sự phát triển của các dự án mới.

Dù vậy, tôi vẫn tin rằng xu hướng dài hạn của Ethereum vẫn lạc quan. Hiện tại, thị trường thiếu đối thủ cạnh tranh trực tiếp, vì giá trị cốt lõi của Ethereum - "môi trường thực thi phi tập trung" - trong đó "phi tập trung" mới là điểm mấu chốt, và nền tảng này không thay đổi. Do đó, chỉ cần có thể thực hiện việc tích hợp tài nguyên hiệu quả, thúc đẩy xây dựng hệ sinh thái ứng dụng, tương lai của Ethereum vẫn sáng sủa.