Gần đây, dư luận về Web3 tràn đầy sự tiêu cực, cả người trong lẫn người ngoài đều cho rằng Web3 chỉ là một cách để lừa đảo. Nhưng theo tôi, Ponzi là một kỹ thuật huy động vốn trung lập, là phương tiện bảo vệ sự thành công của dự án. Dù là DeFi, mạng xã hội hay các lĩnh vực khác, luôn có những nhà xây dựng kiên trì không ngừng nghỉ. Chỉ cần bước tiến không dừng lại, cuộc cách mạng Web3 sẽ không thất bại. Tất cả các đổi mới công nghệ đều xảy ra theo hình thức bùng nổ, và những thung lũng ngắn hạn không đủ để chứng minh ngành này thiếu triển vọng. Chúng tôi tin tưởng vào sức mạnh của tiền mã hóa, mong chờ một tương lai phi tập trung.
Bài viết này sẽ tổng hợp sự phát triển của lĩnh vực mạng xã hội Web3 trong hai chu kỳ gần 8 năm, tổng hợp kinh nghiệm và bài học, tìm kiếm cơ hội tiềm năng. Mặc dù Web3 xã hội chưa trưởng thành, nhưng những thành tựu đạt được rất đáng chú ý. Đối với Web3, mỗi người có những kỳ vọng khác nhau, có người mong muốn trải nghiệm tốt hơn, có người cần bảo vệ quyền dữ liệu cá nhân. Với sự tiến bộ của công nghệ và việc giảm bớt rào cản, việc xuất hiện sản phẩm thực sự có thể đang ở ngay trước mắt.
Lý thuyết nhu cầu cơ bản của Web3 xã hội
Các sản phẩm thành công được xây dựng trên nhu cầu vững chắc. Để phá vỡ định kiến "Web3 chỉ là cắt lúa", cần phải chứng minh từ gốc rễ nhu cầu về mạng xã hội đối với Web3.
Con người là động vật xã hội, có nhu cầu giao tiếp. Điều này đã được các sản phẩm xã hội chứng minh nhiều lần. Con người cần thiết lập liên kết với người khác, cảm nhận cảm xúc và thái độ của người khác thông qua các liên kết, nhận phản hồi để điều chỉnh bản thân. Đây là nhu cầu đã được ghi vào gene qua tiến hóa, giống như việc ăn uống. Nói ngắn gọn là liên kết, giải mã tâm trí và tự điều phối.
Sở hữu token là một cách kết nối hoàn toàn mới. Cơ sở dữ liệu có thể xác minh mở rộng chiều thông tin kết nối. Môi trường thông tin mới sẽ nuôi dưỡng các mối quan hệ xã hội và cách tương tác mới.
Động cơ hành vi xã hội trên Internet chủ yếu có: tự thể hiện, xả cảm xúc và tìm kiếm sự công nhận. Internet tạo ra nhiều tình huống xã hội hơn thông qua đa phương tiện, từ diễn đàn, blog đến nhắn tin tức thì và mạng xã hội. Các tình huống mới bao gồm các mạng lưới quan hệ khác nhau, cách trình bày nội dung, tạo ra các dự án thành công.
Kinh tế quy mô là đặc điểm nổi bật của mạng xã hội trên internet. Các dự án không thể thiết lập kinh tế quy mô dưới một nhóm người hoặc mục đích cụ thể sẽ khó tồn tại. Quy mô mạng xã hội Web3 không thể so sánh với các ông lớn Web2. Không có quy mô, làm thế nào để giúp người dùng mở rộng mối quan hệ, thực hiện việc thể hiện và đồng cảm?
Hướng phát triển của Web3 là một hệ sinh thái hỗ trợ dữ liệu mở đáng tin cậy và một môi trường tài chính hỗ trợ bởi token. Điều này sẽ tạo ra một cấu trúc ngành mới như thế nào? Hỗ trợ thông tin cơ sở từ các cơ sở dữ liệu và tổ chức khác nhau, giao diện xã hội có thể kết hợp là lợi thế của Web3. Sử dụng hỗ trợ xã hội để phát hành token, tập trung vào việc định lượng quyền tương tác bằng token là một tình huống độc đáo.
Ngành Web3 đã cố gắng hết sức để có được lợi thế quy mô cục bộ.
Sự phát triển của mạng xã hội Web3
Môi trường Web3 mang lại lợi thế cho các nhà khởi nghiệp, các dự án xã hội đang thể hiện hai xu hướng:
Phát triển tiêu chuẩn công nghệ xã hội phi tập trung
Sử dụng mạng xã hội để xây dựng sự đồng thuận về token
Cạnh tranh về tiêu chuẩn công nghệ xã hội phi tập trung
Nền tảng mạng xã hội có quyền lực rất lớn, không thể giao cho các công ty và chính phủ. Mất quyền sở hữu thông tin xã hội là mất tự do nhận thức và lựa chọn. Sự cố rò rỉ dữ liệu của Facebook cho thấy ý chí của chúng ta dễ bị thao túng, cần nắm giữ quyền sở hữu dữ liệu. Giải pháp mạng xã hội phi tập trung là nhu cầu thiết yếu.
Để实现 mạng xã hội phi tập trung, cần có những đột phá trong giao thức truyền thông, dữ liệu và ứng dụng. Các dự án thế hệ mới như Bluesky, Nostr, Lens, Farcaster đã đưa ra giao thức riêng của mình. Việc từ bỏ một phần thuộc tính phi tập trung đã mang lại những tiến bộ đáng kể cho từng giao thức. Việc bắt chước các công cụ Web2 không còn là vấn đề, người dùng có tính tự chủ cao hơn. Tuy nhiên, làm thế nào để vượt qua bất lợi về quy mô vẫn là một thách thức.
Mục tiêu khuyến khích token đã trở thành phương pháp trực tiếp cho nhiều dự án trong thời gian ngắn.
Cuộc cách mạng khuyến khích token gặp trở ngại
Sự ra đời của token giống như mở chiếc hộp Pandora. Người dùng Web3 phải đối mặt với môi trường tài chính phức tạp. Các dự án có thể sử dụng token để giảm chi phí vận hành.
Sự khuyến khích token gặp phải hai khó khăn lớn trong môi trường xã hội:
Giá trị chủ quan của nội dung xã hội khó đánh giá, tính hiệu quả của việc khuyến khích bằng token còn nghi ngờ.
Khuyến khích token phải đối mặt với cuộc tấn công của phù thủy.
Hai vấn đề này đến nay vẫn chưa được giải quyết triệt để. STEEM là người tiên phong trong lĩnh vực mạng xã hội Web3, với triết lý và thiết kế cấu trúc vẫn được áp dụng cho đến hiện tại. Năm 2016, STEEM đã đổi mới trên nhiều phương diện. Các ứng dụng dựa trên STEEM là mạng xã hội, chất lượng nội dung được quyết định bởi người dùng đặt cọc token. Trong giai đoạn đầu, đội ngũ sáng lập có lợi thế rõ ràng, việc sản xuất và đề xuất nội dung dựa trên trọng số đặt cọc token là hiệu quả. Tuy nhiên, hiệu ứng tài sản đã thu hút các cuộc tấn công của phù thủy. Việc đặt cọc token của STEEM bao gồm quyền trừng phạt, có phần nào miễn dịch trước các cuộc tấn công của phù thủy.
Tính hiệu quả này được xây dựng trên cơ sở tập trung quyền lực tài sản và sự đồng thuận vững chắc. Sau khi đội ngũ sáng lập tan rã, sự sụp đổ của đồng thuận dẫn đến nhiều cuộc tấn công của phù thủy hơn. Sau khi thuật toán gợi ý và AIGC trưởng thành, hệ thống dựa trên bình chọn có trọng số token này đã rời khỏi sân khấu. Hiện tại, các mạng xã hội hàng đầu đã đạt được việc mỗi người một kiểu, việc chọn lọc nội dung tinh vi là điều mà con người và xếp hạng nhãn đơn giản không thể đạt tới.
Sau STEEM, nhiều dự án đã sử dụng token để tăng tốc độ mở rộng, như Torum, BBS, v.v. Những động lực này trái ngược với yếu tố "phần thưởng phi tiền tệ" trong xã hội. Phần thưởng vật chất bên ngoài sẽ làm giảm phần thưởng tâm lý nội tại, khiến nội dung xã hội bị pha trộn với nội dung không phải xã hội. Liên kết xã hội là kênh thông tin, giá trị của nền tảng nằm ở việc tổng hợp thông tin kênh. Những động lực không thuần khiết dẫn đến hiệu quả xã hội giảm, kênh thông tin thiếu thốn phải đối mặt với nhiều tiếng ồn hơn, sự suy tàn là điều hiển nhiên.
Degen trên Farcaster gửi token thông qua việc thưởng. Đây là cách sử dụng token Meme để khuyến khích chức năng tài chính độc đáo của Web3, tạo ra hiệu ứng tài sản dẫn đến sự thịnh vượng của hệ sinh thái. Nền tảng chỉ có thể có một token, nhưng có thể có vô số token Meme. Token Meme có thể thất bại, nhưng token nền tảng thì không. Sử dụng token Meme để thúc đẩy các dự án xã hội sẽ trở thành một kỹ thuật ưu việt hơn. Chủ đề tài sản của Degen kết hợp với khả năng đổi mới của Frames, thu hút nhiều nhà xây dựng tham gia Farcaster, tạo ra sự thịnh vượng cho hệ sinh thái. Đây là một chiến dịch vận hành cổ điển. Hệ sinh thái đã tạo ra bao gồm các công cụ như heo đất NFT, các loại phát trực tuyến, nền tảng phát sóng, v.v. Dù chưa thấy dấu hiệu Farcaster vượt qua được rào cản ngành, nhưng sự xuất hiện này đáng được chú ý.
Nội dung cách mạng tự chủ giai đoạn thất bại
Web3 chủ yếu tập trung vào phi tập trung, về mặt thương mại có nghĩa là xóa bỏ độc quyền.
Điểm khởi đầu của mạng xã hội Web3 nên bắt đầu từ năm 2016-2017. Lúc đó, mạng xã hội Web2 đã phát triển rực rỡ. Trong hai chu kỳ trước, các dự án mạng xã hội đều tập trung vào việc tự kể chuyện nội dung. Nhiều dự án đã thử nghiệm việc "đưa nội dung lên chuỗi", và trên cơ sở đó thực hiện công việc tài sản hóa nội dung.
STEEM ra đời vào năm 2016 nhưng do đội ngũ tan rã và tiến độ phát triển chậm chạp, dù đã thực hiện việc đưa nội dung lên chuỗi khi ra mắt, nhưng không có môi trường EVM, không thể chạy hợp đồng thông minh, và đã dần tụt lại sau mùa hè DeFi năm 2020. Vị trí dẫn đầu trong việc đưa nội dung lên chuỗi đã được chuyển giao cho Mirror. Điểm mạnh của Mirror là cung cấp môi trường chỉnh sửa nội dung văn bản thân thiện. Người dùng có thể ký tên bằng ví để đăng tải nội dung. Nội dung được đưa lên chuỗi không thể bị sửa đổi bởi bất kỳ ai. Những người dùng khác có thể đăng ký theo dõi tài khoản và biến nội dung thành NFT để giao dịch trên thị trường. Hiện tại, dự án vẫn tiếp tục hoạt động, lưu lượng truy cập có phần giảm sút, nhưng một số người chơi Degen vẫn tiếp tục sử dụng để đăng tải nội dung và thực hiện hoạt động đúc NFT.
Mirror là một sản phẩm Web3 xuất sắc, thiết kế thể hiện tinh thần tối giản, sử dụng cơ sở dữ liệu mở đáng tin cậy một cách tối đa. Bất kỳ ai cũng có thể xác nhận quyền sở hữu nội dung trên internet thông qua chữ ký ví. Sau khi xác nhận quyền sở hữu, nội dung có thể phát hành NFT và giao dịch NFTfi trong môi trường EVM. Việc mất người dùng của Mirror về bản chất là do khả năng vận hành không đủ, và nội dung văn bản vốn đã thiếu lưu lượng, trở thành con cờ bị bỏ rơi trong thời đại văn hóa rác. Cùng thời điểm đó, cũng có các dự án bắt đầu chuyển đổi nội dung lên chuỗi bằng âm thanh và video. Không nói về việc khuyến khích nội dung không hiệu quả, khối lượng dữ liệu khổng lồ khiến chi phí vận hành dự án khó duy trì. Kinh doanh nội dung tức là làm truyền thông. Hoặc có nội dung tốt để thu hút người dùng, hoặc có lượng người dùng lớn để thu hút nội dung tốt. Chỉ đơn giản đưa ra giải pháp công nghệ không thể trở thành một doanh nghiệp.
Cuối năm 2023, lại có những dự án dựa trên nội dung xuất hiện. Bodhi cũng là một sản phẩm tối giản. Được truyền cảm hứng từ Friend tech, không còn đúc NFTs nội dung liên quan theo giá thống nhất, mà áp dụng công nghệ đường cong bonding để bán theo giá khác nhau, càng bán nhiều giá càng cao. Cũng có CloudBit, một dự án ép buộc tái hiện nội dung Web2 trên blockchain để tạo ra tài sản NFT. Còn nhiều dự án tương tự khác, tất cả đều cố gắng biến nội dung thành tài sản có thể xác định quyền sở hữu. Nhưng điều không thể thay đổi là, trong thời đại internet, nội dung có thể xác định quyền sở hữu, nhưng thông tin chứa đựng dễ dàng bị chuyển nhượng. Thậm chí trong trường hợp ăn cắp nội dung trực tiếp hoặc vi phạm, việc đưa nội dung lên chuỗi không làm tăng chi phí vi phạm. Do đó, việc phát hành tài sản dựa trực tiếp vào nội dung làm giá trị neo tạm thời chưa có trường hợp nào tốt.
Một lý do khác khiến thị trường không nhạy cảm với việc tài sản hóa nội dung là thời điểm không đúng. Mặc dù lý trí cho chúng ta biết rằng giá trị thông tin cá nhân rất đắt, nhưng người dùng không quá quan tâm đến quyền sở hữu nội dung của chính mình.
Hành trình mới của quyền sở hữu sự chú ý: Sự phát triển của hệ thống gợi ý nội dung
Sự xuất hiện của STEEM đã truyền cảm hứng cho một loạt các dự án blockchain. Một trong những ý tưởng chính của nó là xếp hạng nội dung dựa trên danh sách được xây dựng từ lượng token được đặt cược. Ý tưởng này đã được nhiều dự án khác nhau áp dụng.
Yup là một dự án thiên về việc đề xuất nội dung, tồn tại dưới dạng plugin xã hội. Thông qua việc phát hành token, khuyến khích người dùng tương tác với nội dung thông qua plugin Web3. Sử dụng thông tin tương tác này cùng với trọng số staking token, tái cấu trúc nội dung từ các nền tảng Web2 khác vào danh sách của riêng mình.
Wormhole3 cũng là một plugin gợi ý nội dung. Khác với Yup, nó hỗ trợ nhiều loại token như một động lực gợi ý nội dung. Toàn bộ quá trình khuyến khích được hoàn thành qua việc thực hiện mã. Các token khuyến khích khác nhau có danh sách nhãn độc lập trên trang web chính thức, thực hiện sự đa dạng trong gợi ý nội dung. Trong mô hình Wormhole3, giả sử những người nắm giữ các token khác nhau thuộc về các cộng đồng tương ứng, số lượng token được staking quyết định quyền phát ngôn trong kênh cộng đồng. Một phần quyền phân phối token cũng được kiểm soát bởi quyền phát ngôn.
Bao gồm Matters, Torum, BBS, Bihu và các dự án khác làm danh sách khuyến khích token đã thất bại. Bản chất của vấn đề là danh sách khuyến khích token không thể thu hút sự chú ý. Các hệ thống giới thiệu nội dung dựa trên phân loại nhãn và sắp xếp đơn giản của thế hệ trước đã rất khó để cạnh tranh với thuật toán thông minh. Là một hệ thống quảng cáo, các dự án Web3 để theo đuổi tính phi tập trung và lập trình, thuật toán chưa trưởng thành cho việc định giá vị trí quảng cáo không chính xác bằng thuật toán chuyên nghiệp của Web2. Thị trường quảng cáo không có tính độc quyền mạnh mẽ như các sàn giao dịch tập trung.
Bài học kinh nghiệm cho chúng ta biết: ngay cả khi có động lực từ token chi phí thấp, cũng phải khuyến khích phương thức sản xuất tiên tiến. Phavor vẫn dựa vào cơ sở dữ liệu Web3 làm middleware gợi ý giữa các cơ sở dữ liệu, hệ thống gợi ý nội dung là phần cần thiết của mạng xã hội. Động lực từ token không phải là yếu tố chính của hệ thống gợi ý Web3, nhưng cấu trúc nắm giữ token và hành vi trên chuỗi thì có. Dữ liệu trên chuỗi tham gia vào quyết định hệ thống là sự khác biệt cơ bản giữa Web3 và hệ thống gợi ý Web2. So với airdrop, chi phí tương tác xã hội trên chuỗi cực kỳ thấp, vì vậy đã xuất hiện các cuộc tấn công lợi dụng từ phù thủy.
Sử dụng token để kiểm soát nội dung gợi ý, logic quyền lực đằng sau là: sự chú ý được tổ chức nắm giữ thay vì cá nhân. Việc phân phối nội dung theo nhu cầu của tổ chức giống như các nền tảng truyền thông công việc tổ chức như DingTalk, Feishu. Nói rằng đây là công cụ xã hội thì không bằng nói đây là công cụ DAO, việc bỏ phiếu thể hiện quyền lực. Không cần quản lý tin cậy, quyền lực tổ chức chắc chắn là lợi thế của blockchain và thậm chí là Web3, hiện nay trên thị trường có các nền tảng hoặc cộng đồng dựa trên tổ chức ( để khuyến khích gợi ý nội dung.
Công cụ giao tiếp mà người bình thường yêu thích đã được thay thế bằng các giải pháp chú ý cá nhân. Hiện nay, thế hệ mạng xã hội mới đều tập trung vào việc đẩy nội dung cá nhân, điều chỉnh gợi ý theo sở thích của cá nhân theo thời gian thực. Nếu ủng hộ việc đẩy nội dung 1V1, thông tin trên chuỗi nên được coi nhiều hơn như dữ liệu gốc về nội dung và nhãn người dùng.
"Trình tạo luồng đăng ký" do BlueSky tạo ra là sự kết hợp giữa thuật toán gợi ý và giao thức truyền thông. Bất kỳ ai cũng có thể cung cấp thuật toán gợi ý tự phát triển cho giao thức truyền thông. Người dùng có thể đăng ký thuật toán gợi ý yêu thích của họ theo nhu cầu.
Mô-đun xã hội của Debank có tiềm năng rất lớn. Mặc dù nhiều người sử dụng Debank như một công cụ dữ liệu, nhưng việc ra mắt badge, hiển thị tài khoản kết hợp với stream đã đạt được nhiều đỉnh cao trong ngành mà các dự án chỉ tập trung vào badge không thể với tới. Người chơi NFT lâu năm nói rằng thông tin NFT chắc chắn quan trọng hơn đối với những người khác. Người dùng không tham gia DeFi làm thế nào để hướng dẫn người khác về DeFi. Khi các hoạt động trên chuỗi ngày càng nhiều, việc sử dụng tài khoản để làm nguồn dữ liệu điều chỉnh dữ liệu người dùng và dữ liệu nội dung sẽ nâng cao.
Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
12 thích
Phần thưởng
12
4
Đăng lại
Chia sẻ
Bình luận
0/400
GasFeeTears
· 08-10 12:18
BTC giảm đến tối, web3 vẫn còn sống.
Xem bản gốcTrả lời0
WalletDetective
· 08-10 12:17
đồ ngốc bị chơi đùa với mọi người nhưng vẫn vào sân
Xem bản gốcTrả lời0
AirdropGrandpa
· 08-10 12:15
Lão kiệu đã trở thành liệt sĩ
Xem bản gốcTrả lời0
TrustMeBro
· 08-10 12:03
Xây dựng trên sự thật và lòng tin để được chơi cho Suckers
Cơ hội mới trong xã hội Web3: Con đường đổi mới từ tiêu chuẩn kỹ thuật đến gợi ý nội dung
Khám Phá Cơ Hội Và Sứ Mệnh Của Xã Hội Web3
Gần đây, dư luận về Web3 tràn đầy sự tiêu cực, cả người trong lẫn người ngoài đều cho rằng Web3 chỉ là một cách để lừa đảo. Nhưng theo tôi, Ponzi là một kỹ thuật huy động vốn trung lập, là phương tiện bảo vệ sự thành công của dự án. Dù là DeFi, mạng xã hội hay các lĩnh vực khác, luôn có những nhà xây dựng kiên trì không ngừng nghỉ. Chỉ cần bước tiến không dừng lại, cuộc cách mạng Web3 sẽ không thất bại. Tất cả các đổi mới công nghệ đều xảy ra theo hình thức bùng nổ, và những thung lũng ngắn hạn không đủ để chứng minh ngành này thiếu triển vọng. Chúng tôi tin tưởng vào sức mạnh của tiền mã hóa, mong chờ một tương lai phi tập trung.
Bài viết này sẽ tổng hợp sự phát triển của lĩnh vực mạng xã hội Web3 trong hai chu kỳ gần 8 năm, tổng hợp kinh nghiệm và bài học, tìm kiếm cơ hội tiềm năng. Mặc dù Web3 xã hội chưa trưởng thành, nhưng những thành tựu đạt được rất đáng chú ý. Đối với Web3, mỗi người có những kỳ vọng khác nhau, có người mong muốn trải nghiệm tốt hơn, có người cần bảo vệ quyền dữ liệu cá nhân. Với sự tiến bộ của công nghệ và việc giảm bớt rào cản, việc xuất hiện sản phẩm thực sự có thể đang ở ngay trước mắt.
Lý thuyết nhu cầu cơ bản của Web3 xã hội
Các sản phẩm thành công được xây dựng trên nhu cầu vững chắc. Để phá vỡ định kiến "Web3 chỉ là cắt lúa", cần phải chứng minh từ gốc rễ nhu cầu về mạng xã hội đối với Web3.
Con người là động vật xã hội, có nhu cầu giao tiếp. Điều này đã được các sản phẩm xã hội chứng minh nhiều lần. Con người cần thiết lập liên kết với người khác, cảm nhận cảm xúc và thái độ của người khác thông qua các liên kết, nhận phản hồi để điều chỉnh bản thân. Đây là nhu cầu đã được ghi vào gene qua tiến hóa, giống như việc ăn uống. Nói ngắn gọn là liên kết, giải mã tâm trí và tự điều phối.
Sở hữu token là một cách kết nối hoàn toàn mới. Cơ sở dữ liệu có thể xác minh mở rộng chiều thông tin kết nối. Môi trường thông tin mới sẽ nuôi dưỡng các mối quan hệ xã hội và cách tương tác mới.
Động cơ hành vi xã hội trên Internet chủ yếu có: tự thể hiện, xả cảm xúc và tìm kiếm sự công nhận. Internet tạo ra nhiều tình huống xã hội hơn thông qua đa phương tiện, từ diễn đàn, blog đến nhắn tin tức thì và mạng xã hội. Các tình huống mới bao gồm các mạng lưới quan hệ khác nhau, cách trình bày nội dung, tạo ra các dự án thành công.
Kinh tế quy mô là đặc điểm nổi bật của mạng xã hội trên internet. Các dự án không thể thiết lập kinh tế quy mô dưới một nhóm người hoặc mục đích cụ thể sẽ khó tồn tại. Quy mô mạng xã hội Web3 không thể so sánh với các ông lớn Web2. Không có quy mô, làm thế nào để giúp người dùng mở rộng mối quan hệ, thực hiện việc thể hiện và đồng cảm?
Hướng phát triển của Web3 là một hệ sinh thái hỗ trợ dữ liệu mở đáng tin cậy và một môi trường tài chính hỗ trợ bởi token. Điều này sẽ tạo ra một cấu trúc ngành mới như thế nào? Hỗ trợ thông tin cơ sở từ các cơ sở dữ liệu và tổ chức khác nhau, giao diện xã hội có thể kết hợp là lợi thế của Web3. Sử dụng hỗ trợ xã hội để phát hành token, tập trung vào việc định lượng quyền tương tác bằng token là một tình huống độc đáo.
Ngành Web3 đã cố gắng hết sức để có được lợi thế quy mô cục bộ.
Sự phát triển của mạng xã hội Web3
Môi trường Web3 mang lại lợi thế cho các nhà khởi nghiệp, các dự án xã hội đang thể hiện hai xu hướng:
Cạnh tranh về tiêu chuẩn công nghệ xã hội phi tập trung
Nền tảng mạng xã hội có quyền lực rất lớn, không thể giao cho các công ty và chính phủ. Mất quyền sở hữu thông tin xã hội là mất tự do nhận thức và lựa chọn. Sự cố rò rỉ dữ liệu của Facebook cho thấy ý chí của chúng ta dễ bị thao túng, cần nắm giữ quyền sở hữu dữ liệu. Giải pháp mạng xã hội phi tập trung là nhu cầu thiết yếu.
Để实现 mạng xã hội phi tập trung, cần có những đột phá trong giao thức truyền thông, dữ liệu và ứng dụng. Các dự án thế hệ mới như Bluesky, Nostr, Lens, Farcaster đã đưa ra giao thức riêng của mình. Việc từ bỏ một phần thuộc tính phi tập trung đã mang lại những tiến bộ đáng kể cho từng giao thức. Việc bắt chước các công cụ Web2 không còn là vấn đề, người dùng có tính tự chủ cao hơn. Tuy nhiên, làm thế nào để vượt qua bất lợi về quy mô vẫn là một thách thức.
Mục tiêu khuyến khích token đã trở thành phương pháp trực tiếp cho nhiều dự án trong thời gian ngắn.
Cuộc cách mạng khuyến khích token gặp trở ngại
Sự ra đời của token giống như mở chiếc hộp Pandora. Người dùng Web3 phải đối mặt với môi trường tài chính phức tạp. Các dự án có thể sử dụng token để giảm chi phí vận hành.
Sự khuyến khích token gặp phải hai khó khăn lớn trong môi trường xã hội:
Giá trị chủ quan của nội dung xã hội khó đánh giá, tính hiệu quả của việc khuyến khích bằng token còn nghi ngờ.
Khuyến khích token phải đối mặt với cuộc tấn công của phù thủy.
Hai vấn đề này đến nay vẫn chưa được giải quyết triệt để. STEEM là người tiên phong trong lĩnh vực mạng xã hội Web3, với triết lý và thiết kế cấu trúc vẫn được áp dụng cho đến hiện tại. Năm 2016, STEEM đã đổi mới trên nhiều phương diện. Các ứng dụng dựa trên STEEM là mạng xã hội, chất lượng nội dung được quyết định bởi người dùng đặt cọc token. Trong giai đoạn đầu, đội ngũ sáng lập có lợi thế rõ ràng, việc sản xuất và đề xuất nội dung dựa trên trọng số đặt cọc token là hiệu quả. Tuy nhiên, hiệu ứng tài sản đã thu hút các cuộc tấn công của phù thủy. Việc đặt cọc token của STEEM bao gồm quyền trừng phạt, có phần nào miễn dịch trước các cuộc tấn công của phù thủy.
Tính hiệu quả này được xây dựng trên cơ sở tập trung quyền lực tài sản và sự đồng thuận vững chắc. Sau khi đội ngũ sáng lập tan rã, sự sụp đổ của đồng thuận dẫn đến nhiều cuộc tấn công của phù thủy hơn. Sau khi thuật toán gợi ý và AIGC trưởng thành, hệ thống dựa trên bình chọn có trọng số token này đã rời khỏi sân khấu. Hiện tại, các mạng xã hội hàng đầu đã đạt được việc mỗi người một kiểu, việc chọn lọc nội dung tinh vi là điều mà con người và xếp hạng nhãn đơn giản không thể đạt tới.
Sau STEEM, nhiều dự án đã sử dụng token để tăng tốc độ mở rộng, như Torum, BBS, v.v. Những động lực này trái ngược với yếu tố "phần thưởng phi tiền tệ" trong xã hội. Phần thưởng vật chất bên ngoài sẽ làm giảm phần thưởng tâm lý nội tại, khiến nội dung xã hội bị pha trộn với nội dung không phải xã hội. Liên kết xã hội là kênh thông tin, giá trị của nền tảng nằm ở việc tổng hợp thông tin kênh. Những động lực không thuần khiết dẫn đến hiệu quả xã hội giảm, kênh thông tin thiếu thốn phải đối mặt với nhiều tiếng ồn hơn, sự suy tàn là điều hiển nhiên.
Degen trên Farcaster gửi token thông qua việc thưởng. Đây là cách sử dụng token Meme để khuyến khích chức năng tài chính độc đáo của Web3, tạo ra hiệu ứng tài sản dẫn đến sự thịnh vượng của hệ sinh thái. Nền tảng chỉ có thể có một token, nhưng có thể có vô số token Meme. Token Meme có thể thất bại, nhưng token nền tảng thì không. Sử dụng token Meme để thúc đẩy các dự án xã hội sẽ trở thành một kỹ thuật ưu việt hơn. Chủ đề tài sản của Degen kết hợp với khả năng đổi mới của Frames, thu hút nhiều nhà xây dựng tham gia Farcaster, tạo ra sự thịnh vượng cho hệ sinh thái. Đây là một chiến dịch vận hành cổ điển. Hệ sinh thái đã tạo ra bao gồm các công cụ như heo đất NFT, các loại phát trực tuyến, nền tảng phát sóng, v.v. Dù chưa thấy dấu hiệu Farcaster vượt qua được rào cản ngành, nhưng sự xuất hiện này đáng được chú ý.
Nội dung cách mạng tự chủ giai đoạn thất bại
Web3 chủ yếu tập trung vào phi tập trung, về mặt thương mại có nghĩa là xóa bỏ độc quyền.
Điểm khởi đầu của mạng xã hội Web3 nên bắt đầu từ năm 2016-2017. Lúc đó, mạng xã hội Web2 đã phát triển rực rỡ. Trong hai chu kỳ trước, các dự án mạng xã hội đều tập trung vào việc tự kể chuyện nội dung. Nhiều dự án đã thử nghiệm việc "đưa nội dung lên chuỗi", và trên cơ sở đó thực hiện công việc tài sản hóa nội dung.
STEEM ra đời vào năm 2016 nhưng do đội ngũ tan rã và tiến độ phát triển chậm chạp, dù đã thực hiện việc đưa nội dung lên chuỗi khi ra mắt, nhưng không có môi trường EVM, không thể chạy hợp đồng thông minh, và đã dần tụt lại sau mùa hè DeFi năm 2020. Vị trí dẫn đầu trong việc đưa nội dung lên chuỗi đã được chuyển giao cho Mirror. Điểm mạnh của Mirror là cung cấp môi trường chỉnh sửa nội dung văn bản thân thiện. Người dùng có thể ký tên bằng ví để đăng tải nội dung. Nội dung được đưa lên chuỗi không thể bị sửa đổi bởi bất kỳ ai. Những người dùng khác có thể đăng ký theo dõi tài khoản và biến nội dung thành NFT để giao dịch trên thị trường. Hiện tại, dự án vẫn tiếp tục hoạt động, lưu lượng truy cập có phần giảm sút, nhưng một số người chơi Degen vẫn tiếp tục sử dụng để đăng tải nội dung và thực hiện hoạt động đúc NFT.
Mirror là một sản phẩm Web3 xuất sắc, thiết kế thể hiện tinh thần tối giản, sử dụng cơ sở dữ liệu mở đáng tin cậy một cách tối đa. Bất kỳ ai cũng có thể xác nhận quyền sở hữu nội dung trên internet thông qua chữ ký ví. Sau khi xác nhận quyền sở hữu, nội dung có thể phát hành NFT và giao dịch NFTfi trong môi trường EVM. Việc mất người dùng của Mirror về bản chất là do khả năng vận hành không đủ, và nội dung văn bản vốn đã thiếu lưu lượng, trở thành con cờ bị bỏ rơi trong thời đại văn hóa rác. Cùng thời điểm đó, cũng có các dự án bắt đầu chuyển đổi nội dung lên chuỗi bằng âm thanh và video. Không nói về việc khuyến khích nội dung không hiệu quả, khối lượng dữ liệu khổng lồ khiến chi phí vận hành dự án khó duy trì. Kinh doanh nội dung tức là làm truyền thông. Hoặc có nội dung tốt để thu hút người dùng, hoặc có lượng người dùng lớn để thu hút nội dung tốt. Chỉ đơn giản đưa ra giải pháp công nghệ không thể trở thành một doanh nghiệp.
Cuối năm 2023, lại có những dự án dựa trên nội dung xuất hiện. Bodhi cũng là một sản phẩm tối giản. Được truyền cảm hứng từ Friend tech, không còn đúc NFTs nội dung liên quan theo giá thống nhất, mà áp dụng công nghệ đường cong bonding để bán theo giá khác nhau, càng bán nhiều giá càng cao. Cũng có CloudBit, một dự án ép buộc tái hiện nội dung Web2 trên blockchain để tạo ra tài sản NFT. Còn nhiều dự án tương tự khác, tất cả đều cố gắng biến nội dung thành tài sản có thể xác định quyền sở hữu. Nhưng điều không thể thay đổi là, trong thời đại internet, nội dung có thể xác định quyền sở hữu, nhưng thông tin chứa đựng dễ dàng bị chuyển nhượng. Thậm chí trong trường hợp ăn cắp nội dung trực tiếp hoặc vi phạm, việc đưa nội dung lên chuỗi không làm tăng chi phí vi phạm. Do đó, việc phát hành tài sản dựa trực tiếp vào nội dung làm giá trị neo tạm thời chưa có trường hợp nào tốt.
Một lý do khác khiến thị trường không nhạy cảm với việc tài sản hóa nội dung là thời điểm không đúng. Mặc dù lý trí cho chúng ta biết rằng giá trị thông tin cá nhân rất đắt, nhưng người dùng không quá quan tâm đến quyền sở hữu nội dung của chính mình.
Hành trình mới của quyền sở hữu sự chú ý: Sự phát triển của hệ thống gợi ý nội dung
Sự xuất hiện của STEEM đã truyền cảm hứng cho một loạt các dự án blockchain. Một trong những ý tưởng chính của nó là xếp hạng nội dung dựa trên danh sách được xây dựng từ lượng token được đặt cược. Ý tưởng này đã được nhiều dự án khác nhau áp dụng.
Yup là một dự án thiên về việc đề xuất nội dung, tồn tại dưới dạng plugin xã hội. Thông qua việc phát hành token, khuyến khích người dùng tương tác với nội dung thông qua plugin Web3. Sử dụng thông tin tương tác này cùng với trọng số staking token, tái cấu trúc nội dung từ các nền tảng Web2 khác vào danh sách của riêng mình.
Wormhole3 cũng là một plugin gợi ý nội dung. Khác với Yup, nó hỗ trợ nhiều loại token như một động lực gợi ý nội dung. Toàn bộ quá trình khuyến khích được hoàn thành qua việc thực hiện mã. Các token khuyến khích khác nhau có danh sách nhãn độc lập trên trang web chính thức, thực hiện sự đa dạng trong gợi ý nội dung. Trong mô hình Wormhole3, giả sử những người nắm giữ các token khác nhau thuộc về các cộng đồng tương ứng, số lượng token được staking quyết định quyền phát ngôn trong kênh cộng đồng. Một phần quyền phân phối token cũng được kiểm soát bởi quyền phát ngôn.
Bao gồm Matters, Torum, BBS, Bihu và các dự án khác làm danh sách khuyến khích token đã thất bại. Bản chất của vấn đề là danh sách khuyến khích token không thể thu hút sự chú ý. Các hệ thống giới thiệu nội dung dựa trên phân loại nhãn và sắp xếp đơn giản của thế hệ trước đã rất khó để cạnh tranh với thuật toán thông minh. Là một hệ thống quảng cáo, các dự án Web3 để theo đuổi tính phi tập trung và lập trình, thuật toán chưa trưởng thành cho việc định giá vị trí quảng cáo không chính xác bằng thuật toán chuyên nghiệp của Web2. Thị trường quảng cáo không có tính độc quyền mạnh mẽ như các sàn giao dịch tập trung.
Bài học kinh nghiệm cho chúng ta biết: ngay cả khi có động lực từ token chi phí thấp, cũng phải khuyến khích phương thức sản xuất tiên tiến. Phavor vẫn dựa vào cơ sở dữ liệu Web3 làm middleware gợi ý giữa các cơ sở dữ liệu, hệ thống gợi ý nội dung là phần cần thiết của mạng xã hội. Động lực từ token không phải là yếu tố chính của hệ thống gợi ý Web3, nhưng cấu trúc nắm giữ token và hành vi trên chuỗi thì có. Dữ liệu trên chuỗi tham gia vào quyết định hệ thống là sự khác biệt cơ bản giữa Web3 và hệ thống gợi ý Web2. So với airdrop, chi phí tương tác xã hội trên chuỗi cực kỳ thấp, vì vậy đã xuất hiện các cuộc tấn công lợi dụng từ phù thủy.
Sử dụng token để kiểm soát nội dung gợi ý, logic quyền lực đằng sau là: sự chú ý được tổ chức nắm giữ thay vì cá nhân. Việc phân phối nội dung theo nhu cầu của tổ chức giống như các nền tảng truyền thông công việc tổ chức như DingTalk, Feishu. Nói rằng đây là công cụ xã hội thì không bằng nói đây là công cụ DAO, việc bỏ phiếu thể hiện quyền lực. Không cần quản lý tin cậy, quyền lực tổ chức chắc chắn là lợi thế của blockchain và thậm chí là Web3, hiện nay trên thị trường có các nền tảng hoặc cộng đồng dựa trên tổ chức ( để khuyến khích gợi ý nội dung.
Công cụ giao tiếp mà người bình thường yêu thích đã được thay thế bằng các giải pháp chú ý cá nhân. Hiện nay, thế hệ mạng xã hội mới đều tập trung vào việc đẩy nội dung cá nhân, điều chỉnh gợi ý theo sở thích của cá nhân theo thời gian thực. Nếu ủng hộ việc đẩy nội dung 1V1, thông tin trên chuỗi nên được coi nhiều hơn như dữ liệu gốc về nội dung và nhãn người dùng.
"Trình tạo luồng đăng ký" do BlueSky tạo ra là sự kết hợp giữa thuật toán gợi ý và giao thức truyền thông. Bất kỳ ai cũng có thể cung cấp thuật toán gợi ý tự phát triển cho giao thức truyền thông. Người dùng có thể đăng ký thuật toán gợi ý yêu thích của họ theo nhu cầu.
Mô-đun xã hội của Debank có tiềm năng rất lớn. Mặc dù nhiều người sử dụng Debank như một công cụ dữ liệu, nhưng việc ra mắt badge, hiển thị tài khoản kết hợp với stream đã đạt được nhiều đỉnh cao trong ngành mà các dự án chỉ tập trung vào badge không thể với tới. Người chơi NFT lâu năm nói rằng thông tin NFT chắc chắn quan trọng hơn đối với những người khác. Người dùng không tham gia DeFi làm thế nào để hướng dẫn người khác về DeFi. Khi các hoạt động trên chuỗi ngày càng nhiều, việc sử dụng tài khoản để làm nguồn dữ liệu điều chỉnh dữ liệu người dùng và dữ liệu nội dung sẽ nâng cao.